Page 2 - Vriendennieuws - februari 2017

WAT ZIJN PLANTEN TOCH SLIM!
Er is een algemeen beeld. Planten hebben geen zenuwstelsel, planten hebben geen hersens, planten kunnen niet bewegen, ze kunnen dus alleen maar een beetje op hun plaats staan en groeien en bloeien en vruchten vormen. Ze kunnen niet zelfstandig reageren op de buitenwereld en daarop invloed uitoefenen. Ze zijn dus eigenlijk een beetje sloom en dom.
Maar zoals vaker met algemene beelden: klopt die gedachte wel? Zijn planten niet veel slimmer en beweeglijker dan wij wel eens denken? Om die vraag te beantwoorden is het allereerst goed planten niet alleen als individuele wezens te beschouwen. Ze zijn vaak met velen (denk aan gewassen, velden, bossen). Vergelijk het eens met insecten zoals bijen of mieren. Als individu stellen ze niet zoveel voor, maar samen vormen ze een heel krachtige samenleving en kunnen ze heel wat. Maar we leren ook steeds meer over hoe planten individueel heel ingenieuze methoden en strategieën ontwikkelen om zich te verweren tegen stress en tegen ziektes en verrassende manieren weten te vinden om zich voort te planten.
Zelf las ik afgelopen jaar twee interessante boeken die over dit onderwerp gaan : “ An Orchard Invisible” van Jonathan Silvertown (helaas tot nu toe alleen in het Engels verkrijgbaar) en “Botanische Revolutie” van Norbert Peeters. Dat laatste boek was in oktober ook genomineerd voor de Jan Wolkersprijs voor het beste natuurboek. In het radioprogramma Vroege Vogels op zondag 16 oktober werd die prijs in de Lakenhal uitgereikt, overigens niet aan dat boek van Peeters maar aan het ook heel mooie boek “De Grutto” van Albert Beintema. Ik mocht bij die prijsuitreiking aanwezig zijn en later ook met Norbert Peeters een wandeling met zijn uitleg door de Hortus meemaken en over het onderwerp spreken. Het was zeer boeiend hem als onderzoeker en filosoof te horen vertellen over allerlei fantastisch slimme strategieën die planten hebben om bijvoorbeeld in samenwerking met dieren voor overleving te zorgen. En let wel: de meeste plantensoorten die wij in onze tuinen en in de Hortus kunnen bewonderen bestaan al vele miljoenen jaren, veel langer dus dan vele diersoorten en zeker dan wij mensen (Homo sapiens is naar schatting nu pas zo’n 100.000 jaar op aarde aanwezig).
2 Vriendennieuws februari 2017